<Foto: Jan Swienink>
Wanneer we op vrijdagmiddag 7 oktober arriveren in Kraggenburg in de Noordoostpolder, piept een stralend zonnetje door de grijze herfstlucht. We zijn hier te gast voor de opening van het zevende landschapskunstwerk in de bijzondere collectie Land Art die de provincie Flevoland inmiddels rijk is: Pier + Horizon van Paul de Kort.
Reizende Reporters: Judith Kruidenberg (verslaggever) en Jan Swienink (fotograaf).
Een deel van de activiteiten op deze middag speelt zich af in een prachtige historische schokbetonschuur. De belangstelling is groot, ongeveer tweehonderd genodigden verzamelen zich in en rond de schuur. Binnen is -behalve een barretje- tussen de hooibalen een mooie expositie over de totstandkoming van Pier + Horizon ingericht. Hier lezen we dat Paul de Kort bij de totstandkoming van dit kunstwerk o.a. is geïnspireerd door het werk Pier and Ocean van Piet Mondriaan uit 1914.
De Schokbetonschuur <foto: Jan Swienink>
Michiel Rijsberman <foto: Jan Swienink>
Na een welkomstwoord door Michiel Rijsberman, gedeputeerde Kunst en Cultuur van de Provincie Flevoland, begint de tocht vanaf de boerderij naar de daadwerkelijke locatie van het kunstwerk. Om die plaats te bereiken maken we een mooie wandeling over een bijna één kilometer lang betonpad, dwars door omgeploegde akkers en langs een maïsveld, richting de Zwartemeerdijk. Daarachter ligt het Zwarte Meer waar ooit, vóór de inpoldering van de Noordoostpolder, in het water van de Zuiderzee een zes kilometer lange strekdam lag.
De wandeling naar de dijk wordt omlijst door een performance van locatietheatergroep Prins te Paard, met onder meer een waterwaaier, diverse klokkenluiders langs de route, polsstokspringers op de dijk en het indrukwekkende geluid van een scheepshoorn. Aangekomen onderaan de dijk -vanwaar we het kunstwerk nog niet kunnen zien- noemt Hans Wijers, voorzitter van het bestuur van Natuurmonumenten, in zijn toespraak Flevoland de ‘Europese kraamkamer van nieuwe natuur.’ ‘75 jaar geleden zwommen de haringen hier nog onder onze voeten. Hier werd de ring gesloten, de drooglegging van de Zuiderzee begon hier,’ aldus de heer Wijers. We zijn dus op het oudste deel van Flevoland; hier zijn ooit nieuwe grenzen ontstaan.
De wandeling naar de dijk <foto's: Jan Swienink>
Dan is het tijd voor de officiële opening van Pier + Horizon, die wordt verricht door Hans Wijers en Eva Vriend (auteur van Het nieuwe land) en bestaat uit het sluiten van een opening in de pier, waardoor deze toegankelijk wordt voor publiek. Na de ceremonie volgt een korte toelichting van kunstenaar Paul de Kort waarin hij onder meer vertelt over de relatie tussen het kunstwerk en openbare ruimte.
De strekdam die hier vroeger in de Zuiderzee lag is nu deels in ere hersteld door het kunstwerk, dat bestaat uit een lange pier van ongeveer 135 meter die het Zwarte Meer in reikt, en geflankeerd wordt door drijvende 'kraggen': lange begroeide rietmatten die met de wind en de stroming meebewegen. Hiermee komt een deel van de geschiedenis van Flevoland weer tot leven.
Pier + Horizon <foto's: Jan Swienink>
Het publiek kan vervolgens zelf een kijkje nemen op de pier. Als de eerste schapen over de dam zijn, volgt al snel de rest. Door de grote hoeveelheid mensen en het feit dat het kunstwerk (d.w.z.: de pier) enigszins lijkt mee te bewegen is dat best spannend. Vooral als je aan het einde weer terug wilt en er tegenliggers aankomen. Maar het uitzicht over de drijvende kraggen en het Zwarte Meer is absoluut de moeite waard.
<foto: Jan Swienink>
Bij de borrel na afloop wordt de kunstenaar bedankt door iemand uit de omgeving die het werk prachtig vindt, en bijzonder gecharmeerd is van het feit dat de kraggen ook een habitat voor vogels zijn. Dit sluit mooi aan bij een opmerking die Paul de Kort maakte in de toelichting op zijn werk: ‘Openbare ruimte is van iedereen. Niet iedereen is per se geïnteresseerd in kunst, maar wel in natuur, rust en landschap. Die aspecten zijn ook onderdeel van het kunstwerk zodat mensen via die weg toch met kunst geconfronteerd worden.’
De opening van dit kunstwerk was tevens de aanleiding om de overige landschapskunstwerken in Flevoland in de schijnwerpers te zetten tijdens het Land Art Weekend op 8 en 9 oktober. Zowel de performance van Prins te Paard als de toelichting op Pier + Horizon door Paul de Kort vonden op zondag 9 oktober nogmaals plaats.