Reizende Reporters: Paul de Jong (verslag) en Jan Swienink (fotografie)
Humanity House in Den Haag <foto: Jan Swienink>
‘Ik vind het zo leuk om in hun huisjes te kijken’, aldus Mark Rutte, tijdens een bezoek aan een vluchtelingenopvang in Zuid-Libanon in mei dit jaar. Of wij Reizende Reporters die mening deelden konden we onszelf afvragen tijdens ons bezoek aan het Humanity House in Den Haag. De permanente tentoonstelling de ‘Ervaringsreis’, beloofde ons een inkijk te geven in het leven van iemand die zijn hele hebben en houden achter zich moet laten.
<foto: Jan Swienink>
We krijgen een ID-kaart mee, als belangrijkste document. Na een korte introductie door wat doorsnee IKEA-woonruimtes krijgen we de oproep om zo snel mogelijk het pand te verlaten, en we komen terecht in het reisproces. Omdat het een ervaringsreis is, is het vooral de bedoeling dat je er zelf heen gaat om het mee te maken, en niet om te lezen wat ik schrijf. Laat ik voorop stellen dat het een bijzondere educatieve waarde heeft. Er wringt echter wel iets, en in de lift is het meteen duidelijk wat dat is: er hangt een bordje met ‘in geval van nood deze knop indrukken’. In de ervaringsreis wordt de nadruk gelegd op de noodsituatie van de vluchteling, maar ik kan een knop indrukken, een vluchteling niet, ik wandel straks naar buiten en dan is er niets meer aan de hand.
<foto: Jan Swienink>
Het verhaal van ‘De Vluchteling’ bestaat natuurlijk ook niet. Er is simpelweg niet één verhaal, laat ook de laatste zaal van de reis zien – het zijn verhalen van mensen uit voormalig Joegoslavië, Eritrea en het Midden-Oosten. Ook de motieven van vlucht zijn variabel: conflict, economisch of godsdienstige redenen. Vluchtelingmigratie is een omvangrijk menselijk vraagstuk waar we voorzichtig mee om moeten gaan.
Dat roept de vraag op of mensen die anti-immigratie zijn ook naar dit soort musea gaan? Tot op zekere hoogte blijft het natuurlijk toch preken voor eigen parochie. Als je geen interesse hebt in het vluchtelingendebat, zal je jezelf niet snel hier naartoe bewegen– en dat is toch spijtig, omdat inzicht bieden in een situatie juist zo’n belangrijke maatschappelijke rol kan zijn van musea. Die maatschappelijke rol is wellicht nog belangrijker dan het museumgedeelte, want het bewustzijn creëren over een probleem is maar de eerste stap, de vraag is wat je ermee kan gaan doen? Door middel van lezingen, discussies en andere vormen van outreach probeert het Humanity House een praktisch vervolg te geven aan de tentoonstellingen. Het is een mooie combinatie van mensen naar binnen krijgen en daarnaast ook na te laten denken.
<foto´s: Jan Swienink>
Naast de vaste ‘ervaringsreis’ zijn er nog twee andere, tijdelijke tentoonstellingen – een kleine contemporaine fototentoonstelling over het effect van bombardementen op de lokale bevolking. De tweede is wat groter, De Asielzoekmachine, een crossmediale tentoonstelling die inzicht biedt in het proces van het aanvragen van asiel – vanuit vertrek, procedure, aankomst, verblijf of afwijzing. Veel mensen zien alleen het eerste of laatste gedeelte, dat vertrek op het nieuws, en het verblijf bij het AZC.
Op de terugweg naar huis heeft de trein vertraging. Mensen mopperen hierover. En het is fijn dat we hierover kunnen klagen.