Reizende Reporters: Paul de Jong (verslag) en Jan Swienink (fotografie).
Een commissie van zeven studenten die een jaar bezig zijn om alles voor te bereiden – er zit dus behoorlijk wat spanning op. Een van de dingen die opvallen is de hoge opkomst van studenten. Over het algemeen overheersen de grijstinten in de congreszalen, maar vandaag even niet. Ook iets dat opvalt – zo goed als iedereen loopt in pak. Groningse studenten zijn als stam wezenlijk anders dan de Amsterdamse. Dagvoorzitter E. Hooijmaaijers kondigt het drukke programma aan.
Over het algemeen overheersen de grijstinten in de congreszalen, maar vandaag even niet.
Foto Jan Swienink 
Michel Doortmont (African Studies, Leiden), is de eerste keynote. In zijn twee case-studies wordt er gekeken naar de situaties in Zuid-Afrika en Ghana. Zuid-Afrika heeft in de post-apartheidsperiode te maken met een identiteitsprobleem – een jongere generatie keert zich af van de heldenstatus van Mandela, maar ook andere figuren uit het verleden zijn problematisch – Shaka Zulu was misschien een dappere krijger tegen de Engelsen, hij slaagde er niet in om een eigen staat te maken. En Paul Kruger, die met name door conservatieve Afrikaners wordt gezien als het ‘what if, of if only’-verhaal.
Foto Jan Swienink
Ghana wordt al jaren gezien als een goed voorbeeld van een succesvolle staat na dekolonisatie – de verkiezingen gaan daar bijvoorbeeld eerlijk en conflicten worden bij de rechtbank uitgevochten . Eenheid is er echter nauwelijks – aan de kust ligt de macht, niet in het achterland. Een aantal jaar geleden werd er door een parlementslid iets geroepen over ‘die slaven in het noorden’ , teruggrijpend naar de historische verdeling van het land.
De Ashante raken hun machtspositie kwijt aan de groeiende middenklasse en de Islam krijgt volgens rapporten steeds meer invloed. Dan vergeten we volgens Doortmont wel voor het gemak dat de islam vanaf de 11de eeuw al in dit gedeelte van Afrika te vinden is, en het christendom pas sinds 1850. Volgens Instituut Clingendael is er een risico op radicalisering en spreken we van falende staten – in Zuid-Afrika is vanwege het Marikana-Massacre van 2012 ook sprake van falend beleid volgens Clingendael. In beide gevallen zegt dit meer over onze perceptie over wat een staat succesvol maakt dan over de daadwerkelijke factoren die een rol spelen in deze gebieden.
En als we het dan toch over falende staten hebben is de link naar onze zuiderburen snel gemaakt. In de workshop van Veerle Wouters en Hendrik Vuye hebben we het over taalgrenzen en barrières. Volgens Kardinaal Mercier (1851-1926) leidde het gebruik van Nederlands op universitair niveau tot een verachting van het Vlaamse volk. Daar mogen we het dan mee doen.
En als we het dan toch over falende staten hebben is de link naar onze zuiderburen snel gemaakt.
Wout van Bekkum geeft college over Syrië. Natuurlijk is dat vaak in het nieuws, maar gaat het nooit over de vraag wat er nou van dit land moet worden? Kan het land de oorlog te boven komen en hoe gaan de verschillende groepen met verschillende geschiedenissen het land weer opbouwen?
Onder leiding van Daphné Dupont-Nivet gaan we een discussie aan over nationalisme. Een onderwerp waar mensen graag over praten, maar niet per se in een groep met onbekenden. Uitgemaakt worden voor nationalist is anno 2016 nog steeds een diepe belediging, maar dat maakt het zeker niet minder de moeite waard om over na te denken.
De afsluitende lezing van Henk te Velde over Nationalisme in Nederland sluit hier goed op aan. Waar komt nationalisme vandaan en waarom ook de recente opmars ervan?
Terug in de trein denken we aan alle boeiende sprekers en de goede organisatie van vandaag, maar ook nog even aan de twee Belgische gasten, Wouters en Vuye, die vanavond vanuit Groningen weer terug naar huis keren.
Bekijk hier meer debatten en lezingen in de Maand van de Geschiedenis.
Bekijk alle foto's op Flickr.