Reizende Reporters Kristel Westerik (verslaggever) en Jan Swienink (fotograaf).
Compilatiefilmpje Huis Doorn gemaakt door Kristel Westerik
Conservator Cornelis van der Bas leidt me verder rond door het gebouw. Tijdens mijn middelbare schooljaren is de Tweede Wereldoorlog aandachtig aan bod gekomen, maar over de Eerste Wereldoorlog is niet veel gesproken. De permanente tentoonstelling ´Tusschen Twee Vuren´ vertelt mij aan de hand van vijf thema´s de geschiedenis van Nederland in zijn neutrale rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. Gefascineerd blijf ik staan bij een afbeelding van Mata Hari. Ik wist namelijk niet dat Nederland toentertijd een broeinest was van spionage. Ik loop verder door naar de glazen aanbouw. In de expositie ´Op De Vlucht!´ wordt een vergelijking gemaakt tussen de Belgische vluchtelingen die in september 1914 massaal naar Nederland kwamen, en de huidige vluchtelingen. Er zijn 10 tenten geplaatst, die mij sterk doen denken aan een vluchtelingkamp. Ze zijn zo neergezet dat je tussen twee rijen van vijf tenten doorloopt, waarin verschillende thema’s worden besproken.
Foto Jan Swienink
Foto Jan Swienink
In de eerste twee tenten is te zien waaróm er gevlucht wordt. Toen en nu zijn aanvallen, geweld en bombardementen de voornaamste redenen om te vluchten. Ik sta hier kort bij stil en stel me voor dat je moet vluchten omdat je land gebombardeerd wordt. Vluchten omdat je het niet eens met het beleid van je land, vluchten omdat je homoseksueel bent, vluchten omdat er zoveel armoede is, vluchten omdat er gewoon geen andere uitweg is. Ik pieker er vaak over, omdat het tegenwoordig zo dichtbij is.
Foto Jan Swienink
In de volgende twee tenten wordt de vluchtroute besproken. Zoveel mensen die wereldwijd van huis worden verdreven. Bijna 60 miljoen mensen zijn wereldwijd op de vlucht. Maar ik lees dat het toelatingsbeleid voor de huidige vluchteling niet zo ruimhartig is als in 1914. Strenge grenscontroles in Europa dwingen mensen nu gevaarlijke routes te zoeken. Reizen zijn lang, omdat de mensen tegenwoordig niet meer uit een buurland komen maar uit verre continenten. Het beeld van een overvolle boot met zwaaiende (en lachende) vluchtelingen staat in mijn geheugen gegrift. Een momentopname van een zware en verdrietige reis.
Foto Jan Swienink
Cornelis van der Bas laat mij een duidelijk tijdsverschil zien. De huidige vluchteling heeft hele andere middelen tot zijn beschikking, zoals een mobiele telefoon. De mobiele telefoon waarmee de route wordt uitgestippeld en waarmee ze in contact kunnen blijven met familieleden en vrienden. Vroeger werden gezinnen verscheurd, net als nu, maar elkaar weer vinden was een stuk lastiger. Ik zie een foto uit 1914 van mensen die namen op muren hadden geschreven, in de hoop dat familieleden of vrienden zagen dat zij daar waren geweest.
Foto Jan Swienink
Foto Jan Swienink
Ik zie veel overeenkomsten tussen beide verhalen. Een gehaaste vlucht. De hulp die het Rode kruis biedt. Wachten op duidelijkheid over je verblijf. Mogen we blijven? Moeten we het land weer uit? Kan mijn gezin bij elkaar blijven? Onduidelijkheid die zorgt voor veel spanning onderling. Ik blijf even staan voor een muur van schilderijtjes, gemaakt door Syrische kinderen die zijn gevlucht. Ik zie geschilderde vlinders, bomen, gras, zon, springende poppetjes. En dan trekt mijn blik toe naar een geschilderd bootje waar poppetjes uitvallen, poppetjes in het water met tranen. Ik moet even slikken. Wat me het meeste raakt, is dat deze gevluchte mensen op veel plekken niet welkom zijn. Ik merk het om mij heen en er ontstaan heftige discussies. Zo staan buren lijnrecht tegenover elkaar. Welkom tegenover niet welkom. En ik moet denken aan een poster van Loesje: Dat is geen asielzoeker, Dat is een mens.
Foto Jan Swienink
Foto Jan Swienink