Erfgoed centrum Rozet <foto: Jan Swienink>
Reizende Reporters Ellen Snoep en Phebe Kloos (verslaggever) en Jan Swienink (fotograaf).
In Rozet is net een rondleiding door de Schatkamer gestart. Hier liggen alle boeken van voor 1900, echte pareltjes van de collectie. Hoogtepunten zijn het Middeleeuws getijdenboek en een handgeschreven kroniek, vertelt Karin Koopman van Rozet ons. Ook digitaal worden bezoekers bediend. Kinderen kunnen bijvoorbeeld de stadspoort bouwen in Minecraft. Als we naar de Historische Kelders willen, kunnen we onder de grond door lopen. Deze doorgang is speciaal vandaag geopend.
Erfgoed centrum Rozet <foto: Jan Swienink>
In de Historische Kelders aangekomen spreken we Onno Boonstra, coördinator van de Dag van de Arnhemse Geschiedenis. Hij vindt het fantastisch dat de kelders als locatie gebruikt kunnen worden. We lopen zelf door de kelders en treffen in elke ruimte weer wat anders aan. Zo horen we meer over de Eusebiuskerk en het praalgraf van Karel van Egmond, hertog van Gelre. Er was na zijn dood onenigheid over waar hij begraven moest worden. Daarom werden zijn ingewanden in Monnikenhuizen begraven, zijn beenderen in de Eusebiuskerk en kwam zijn gebalsemd hart in de Minderbroederskerk terecht. Anneke van de Griend vertelt er gepassioneerd over.
Anneke van de Griend <foto: Jan Swienink>
In een volgende nis treffen we striptekenaar Hennie Vaessen aan. Hij tekende drie strips over de Slag om Arnhem die onder meer te koop zijn bij het Airborne Museum. De strip als overdrachtsmiddel van oorlogsverhalen wint aan populariteit. De stripboeken van Vaessen worden vooral door volwassenen gelezen. Hij probeert de verhalen zo zuiver mogelijk over te dragen. Zo praten de Duitsers ook Duits in zijn strips, en de Engelsen Engels.
Er zijn intussen al heel wat nieuwsgierige bezoekers naar de kelders afgedaald. Rob uit Arnhem is geïnteresseerd in de Romeinen en gaat straks ook nog naar Meinerswijk, naar het Castellum, vertelt hij. Wij zouden hem graag vergezeld hebben, maar we steken de rivier over voor nog een historisch festival, in die andere grote Gelderse stad.
Strips van Hennie Vaessen <foto: Jan Swienink>
024 Geschiedenis Nijmegen
<foto: Jan Swienink>
024 Geschiedenis Nijmegen zet elk jaar een weekend lang de geschiedenis van de oudste stad van Nederland in de schijnwerpers. Drie dagen lang kan je in het centrum van Nijmegen op drie verschillende locaties van alles beleven. Wij steken op zaterdagmiddag 15 oktober twee watergrenzen over, de Rijn en de Waal, en de grens van Vitesse naar NEC om historische kennis en inspiratie op te doen in het culturele hart van de stad: Mariënburg.
Eerst naar het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. Deze schitterende middeleeuwse kapel is het startpunt voor iedereen die meer van de geschiedenis van Nijmegen wilt weten. Deze maand biedt het ruimte voor het werk van de Syrische fotograaf Mohammed Abdulazez. Mireille Peters, coördinator van Huis van de Nijmeegse Geschiedenis vertelt ons wat we zien: “In het nieuws over Syrië zie je foto’s van vluchtelingen en bommen. Abdulazez geeft met deze foto’s aandacht voor de mensen die daar nu nog wonen en niet kunnen vluchten. Je ziet kinderen die geen geld en geen scholing hebben. Vanaf hun huidige verblijfplaats zien ze hun oude huizen liggen, onder de zwarte rook van de oorlog. Dat is nauwelijks voorstelbaar.”
Expositie van Mohammed Abdulazez in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis <foto: Jan Swienink>
Mohammed Abdulazez <foto: Jan Swienink>
We stappen naar buiten. Midden op het plein hebben de studenten van GSV (Geschiedenis Studenten Vereniging) Excalibur een spel opgetuigd; het Grote Vrede van Nijmegen-spel. Student Wouter Brouwers legt het spel enthousiast uit: “De vrede van Nijmegen van 1678 wordt hier uitgespeeld in een Risk-achtig spel met drie fasen; 1. Onderhandelen tussen landen, 2. Vechten en 3. Legers bijkopen. Wie de meeste punten heeft behaald, wint.” De Vrede van Nijmegen maakte in 1678 een einde aan de vijandelijkheden tussen de Republiek en Frankrijk. De stad moet er toen prachtig hebben uitgezien met versierde gevels met vorstelijke wapenschilden. Vandaag wordt het spel buiten op de grond uitgespeeld.
Spel Vrede van Nijmegen <foto: Jan Swienink>
We wandelen door om een ander programma van de studenten bij te wonen: een stadswandeling over de roemruchtige Pierson-affaire. Frans de Grost van GSV: “De Pierson affaire is een duidelijk voorbeeld van grenzen die verlegd en bestreden werden. Want het is één van de weinige keren dat er tanks zijn ingezet tegen de bevolking.” Eén van die voormalige verzetters is Rob Berends. Berends, met een anarchistisch speldje op zijn borst, leidt ons vandaag langs de belangrijkste plekken. Zo lopen we door de Piersonstraat. Nu rustig en vredig (misschien zelfs een beetje saai), maar in 1981 verdedigd door barricades van honderden geweldloze sympathisanten, prikkeldraad, zand en een tankgracht. Berends wandelt met ons langs villa LUX, café de Plak en de Klinker, waar op de gevel met graffiti staat geschreven: “no borders, no nation”. Tot slot wijst hij ons het overwinningsmonument: “kostte een halve ton, hadden ze destijds moeten investeren.”
Rondleiding Pierson-affaire van GSV met Rob Berends <foto: Jan Swienink>
Tot slot begeven wij ons naar filmtheater LUX voor de Grote Nijmeegse Geschiedenisquiz. Welk team mag zich de grootste geschiedeniskenner van de oudste stad van Nederland noemen? De eerste vraag: “Waar vestigden de Romeinen zich voor het eerst in Nijmegen?” konden we nog meedoen, maar daarna haakten we direct af: “In welk jaar vond de feestelijke opening van het Holland-Duits gemaal plaats?" uhh… de quizmaster vuurt de ene op de andere vraag af op de 23 bierklinkende, zwetende teams. In de zaal zit team ‘Vreemdelingen legioen’; “De tweede ronde was een makkie.” Team ‘Iets met Nijmegen’ heeft het wat zwaarder. “Het gaat slecht. De vragen zijn heel specifiek, je moet het maar net weten.”
de Grote Nijmeegse Geschiedenisquiz <foto: Jan Swienink>
In Samson, een bruin biercafé opgericht in 1925, drinken we wat na. “History is what’s happening,” zei Berendsen vanmiddag nog. En vandaag hebben we gezien dat geschiedenis in Arnhem en Nijmegen bruist en springlevend is.
Reizende Reporters Ellen Snoep en Phebe Kloos
Bekijk alle foto's van Dag van de Arnhemse Geschiedenis en 024 Geschiedenis Nijmegen op Flickr.
Dag van de Arnhemse Geschiedenis
Een samenwerkingsverband van diverse Arnhemse instellingen en vrijwilligers in het kader van de Maand van de Geschiedenis. www.dagvandearnhemsegeschiedenis.nl.
024 Geschiedenis Nijmegen
024 Geschiedenis is een samenwerkingsproject van ruim dertig cultuurhistorische organisaties, verenigingen en enthousiastelingen uit Nijmegen en omgeving in het kader van de Maand van de Geschiedenis. Bekijk meer op 024geschiedenis.nl.