Dringen geblazen
Het is dringen geblazen. Vandaag is het hernieuwde Sint Peters Gasthuis voor het eerst open gesteld voor publiek. De eerste rondleiding van 12:00uur zit direct vol. De drie daaropvolgende ook. Rondleider Gerard neemt ons mee de torentrap op. We lopen door het gebouw dat in 1354 is gebouwd en vele jaren dienst deed als gasthuis voor het verplegen, voeden en opvangen. Gerard toont ons de kerkzaal, ziekenkamer, hospita, het armenhuis en de gasterij waar zwervers en soldaten werden opgevangen (Gerard: "Vroeger noemden we hen de 'nooddruftig'en´"). En het mocht wat kosten, zo'n prachtig gebouw voor de 14e eeuw.
Momenteel is hier het hoofdkantoor van de DrieGasthuizenGroep. Overal staan portretten van 'Arnhemse meisjes', zie foto. En we schrijven ´staan´ inderdaad; Gerard: "Er mag hier absoluut niks in de muur worden geschroefd, van verwarming tot aan de verlichting toe, alles hangt aan de massieve houten balken." Die zijn nog origineel, net zoals de ornamenten. Maar verder heeft alles een babyblauw likje gekregen en is er een oranje vloerbedekking ingelegd. Benieuwd geworden? Volgende maand openen ze officieel.
4000 jaar aan geschiedenis op tafel
De rondleiding sluit af in de Historische Kelders van Arnhem, een mysterieuze plek onder de grond van de vele winkeltjes in de binnenstad. "Gebouwd volgens het principe van midden 14e eeuw: tongewelf." De, inmiddels 36 eeuwen oude, kelders deden dienst als opslagruimte van de handelshuizen. Bijna dachten we verdwaald te zijn, toen we plots in de pop-up van de archeohotspot terecht kwamen. Wederom een primeur. De ruimte stond vol archeologische vondsten. Wim Schennink van AWN legt uit dat hier wordt laten zien hoe archeologen omgaan met gevonden materiaal. En zet ons zelf aan het werk, zie foto. Wim: "4000 jaar aan geschiedenis ligt hier voor ons op tafel. Aan ons om het te ontleden."
Archivarissen van Vitesse
Bijna elke verdieping van cultureel centrum Rozet stond vandaag in het teken van de DAG van de Arnhemse Geschiedenis. Onder de grond was het erfgoedcentrum open met een Boekenmarkt Arnhemse en Gelderse Geschiedenis, een lezing 'Liefdeslied' en konden we een kijkje nemen in de Schatkamer. Op de 1e en 2e verdieping had de bibliotheek verschillende boeken geselecteerd die aansluiten op het thema van de Maand van de Geschiedenis dit jaar, Tussen Droom & Daad. Op de 3e verdieping bezochten we de tentoonstelling met historische Vitesse materialen, zie foto. In het prachtige auditorium op de 5e verdieping waren verschillende lezingen bij te wonen. Wij bezochten die van Marjanne Knüppe: "Arnhems dromen en Arnhem doen".
De Bloedhelling
Tijd om de benen te strekken. Met het pontje steken we de Rijn over naar de Stadsblokken voor het programma ASM. De stadsblokken zijn onder de Arnhemmer bekend als uitzicht vanaf de Rijnkade, waar men in de zomer geniet van de voorbijkomende schepen met een roseetje in de hand. Weinig zullen weten dat hier vroeger de Arnhemse Stoomsleephelling Maatschappij (ASM) stond, lange tijd één van de grootste werkgevers van Arnhem. Het geratel van klinkhamers was tot in de binnenstad te horen. Het bedrijf, opgericht in 1889, richtte zich voornamelijk op het bouwen van stoommachines, sleepboten, baggermolens en zeeschepen. Door de crisis in de Nederlandse scheepsbouw werden in 1978 de werkzaamheden gestaakt. Maar er zijn nieuwe plannen om op het ASM terrein een nieuwe scheepswerf op te starten.
De 5e generatie van de familie Prins (ASM was het familiebedrijf van Prins), geeft ons een zelfgemaakte plattegrond in de hand, zie foto en neemt ons mee over het terrein. Prins: "Vroeger was de bijnaam van mijn familie 'de Bloedhelling', hard werken voor een karig loon." Vele familie anekdotes volgen en hij toont ons vele plekken zoals de plek waar 'het huisje van plezier' stond, de plek waar 'het grote ongeluk' heeft plaatsgevonden en de plek waar het familiekapitaal per ongeluk werd opgebrand.
Momenteel is het terrein een vrijplaats, zwaar vervuild met teer, kolen, olie en ijzer. De aankomende 5 jaar wordt hier het erfgoed zichtbaar gemaakt en worden kleine schepen weer opgeknapt. Bovendien is het plan om hier woningen neer te zetten. "Kan dat wel zomaar?" vraagt er iemand, "Tegenwoordig kan je met geld heel veel". Het leidt al maanden tot een verhitte discussie onder de Arnhemmers.
Libera Me
We sluiten af in het RURUHUIS, de huiskamer van het Indonesische curatorencollectief van Sonsbeek 2016. In het kader van Maand van de Geschiedenis vertoonde zij doorlopend de documentaire 'Libera Me' van Jos Janssen en Martin van den Oever. In de documentaire reflecteren zowel Indonesische als Nederlandse veteranen op de koloniale oorlog en vertellen gezamenlijk een groter verhaal. Ook de makers zijn aanwezig voor een gesprek.
Reizende Reporters: Phebe Kloos en Jermo Wilsterman, fotografie Jan Swienink.
Bekijk alle foto's op onze Flickrpagina
