Terugblik Libris Geschiedenis Prijs 2007 - 2023

Winnaar 2023

Martin Bossenbroek ontvangt de Libris Geschiedenis Prijs 2023 voor zijn boek De Zanzibardriehoek. Een slavernijgeschiedenis 1860-1900.

Volgens de jury is dit ‘zowel een publieksboek dat leest als een avonturenroman als een belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving over het slavernijverleden. Op meeslepende wijze weet het een bekende en onbekende geschiedenis met elkaar te verbinden’. Juryvoorzitter Kathleen Ferrier maakte de prijswinnaar van het beste historische boek van 2023 bekend tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport: ‘De meeste boeken over het slavernijverleden gaan de laatste jaren over de trans-Atlantische slavenhandel en het plantagestelsel in Amerika, maar Martin Bossenbroek focust zich op de slavernijgeschiedenis van een Afrikaans eiland. In De Zanzibardriehoek laat Bossenbroek niet alleen zien dat hij een meesterlijke verhalenverteller is, maar brengt hij ook nieuwe feiten aan het licht. In een geschiedenis vol cliffhangers en persoonlijke verslagen wordt duidelijk hoe Britse abolitionisten op Zanzibar de wegbereiders werden van het imperialisme. Volgens de jury is dit zowel een publieksboek dat leest als een avonturenroman als een belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving over het slavernijverleden.’ Bossenbroek won de Libris Geschiedenis Prijs al eerder, voor zijn boek De Boerenoorlog, in 2013.

Winnaar 2022

René van Stipriaan ontvangt de Libris Geschiedenis Prijs 2022 voor zijn boek De zwijger: Het leven van Willem van Oranje. 

Winnaar 2021

Sandra Langereis ontving de Libris Geschiedenis Prijs 2021 voor haar boek Erasmus: dwarsdenker. Een biografie (Uitgeverij De Bezige Bij)

‘Een boek dat’, aldus de jury, ‘op alle fronten uitblinkt. Een boek dat stoelt op briljant wetenschappelijk onderzoek, dat ondanks zijn omvang tot aan het eind toe meeslepend is, een boek dat je omver blaast.’ Juryvoorzitter Khadija Arib maakte de prijswinnaar van het beste historische boek van 2021 bekend tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport: ‘Erasmus is een fascinerende en leerzame biografie over een van de markantste denkers uit de geschiedenis. Sandra Langereis gaat in haar onderzoek als een detective te werk, en reconstrueert waarom het voor Erasmus van het grootste belang was om in verschillende levensverhalen zijn geboortejaar te verhullen. Dit boek maakt inzichtelijk wat het humanisme en de Renaissance écht hebben betekend en laat zien waarom Erasmus, gedreven door zijn zoektocht naar de oorsprong van taal en verhaal van de Bijbel, een van de grootste humanisten ooit is. In krachtige zinnen laat Langereis de lezer kennismaken met Erasmus als mens, met al zijn goede en slechte eigenschappen. Deze originele biografie laat niet alleen zien dat Erasmus een briljant auteur was, maar ook welke ongekende weerklank zijn pen en woord hadden.’

Winnaar 2020

Pieter van Os ontving in 2020 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek Liever dier dan mens. Een overlevingsverhaal (Uitgeverij Prometheus).

‘Een boek dat’, aldus de jury, ‘laat zien dat vasthoudend zoeken voor de historicus lonend kan zijn, en dat bijna tastbaar maakt dat mensen tot alles in staat zijn.’ Juryvoorzitter Hans de Boer maakte de prijswinnaar van het beste historische boek van 2020 bekend tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden. Nieuw dit jaar was dat ook de niet-winnaars een bedrag van 1.500 euro toegekend kregen, als waardering voor hun prestatie.

Uit het juryrapport: ‘Bijna als een gedrevene heeft Pieter van Os zich gestort op het overlevingsverhaal van de Joodse Mala Kizel. Zij was afkomstig uit het getto van Warschau en wist als ogenschijnlijk katholiek meisje de oorlog te overleven. Van Os reisde voor zijn boek door Oost-Europa, en laat zien dat de historicus die zoekt ook veel kan vinden. Aan de hand van het overlevingsverhaal van één vrouw schreef hij een indringend en onthutsend, maar ook genuanceerd boek over het vreselijke lot van de Joden, en tegelijkertijd over actuele obsessies met volksaard en identiteit.’

Winnaar 2019

Roelof van Gelder ontving in 2019 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek Dichter in de jungle. John Gabriel Stedman, 1744-1797 (Uitgeverij Atlas Contact).

Uit het juryrapport: ‘Dit boek is een spannend geschreven biografisch portret, waarin dood, verderf, romantiek en tragiek elkaar afwisselen; maar het is zoveel meer dan dat. Van Gelder schildert door de ogen van zijn hoofdpersoon John Gabriel Stedman een tijdsbeeld en een mentaliteit. De lezer maakt mee hoe onmenselijk het slavernijstelsel in Suriname functioneerde, zonder dat hem door de schrijver een oordeel wordt opgedrongen.’

Juryvoorzitter Sybrand Buma overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2019 op 27 oktober 2019 tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 360 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Winnaar 2018

Frits van Oostrom ontving in 2018 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek Nobel streven. Het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van ridder Jan van Brederode (Uitgeverij Prometheus).

Volgens de jury weet Van Oostrom ‘de Middeleeuwen op een meeslepende manier tot leven te wekken. […] Een rijk en inspirerend boek.’ Juryvoorzitter Jeroen Dijsselbloem overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2018 op 28 oktober 2018 tijdens een speciale live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 362 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport over Nobel streven:

‘Frits van Oostrom weet de Middeleeuwen op een meeslepende manier tot leven te wekken. Een voor de meesten onbekende hoofdfiguur blijkt een ongelooflijk avontuurlijk leven te hebben gehad. Alle grote thema’s uit het menselijk bestaan komen voorbij: ziekte, dood, verdriet en pijn. Heel knap laat Van Oostrom bovendien aan een groot publiek zien hoe je met historische bronnen omgaat. Een rijk en inspirerend boek.’

Winnaar 2017

Carolijn Visser ontving in 2017 de Libris Geschiedenis Prijs voor haar boek Selma. Aan Hitler ontsnapt. Gevangene van Mao. (Uitgeverij Atlas Contact).

De jury beschrijft het als boek dat ‘meeslepend is geschreven en zodoende een breed publiek aanspreekt […] Dankzij Carolijn Visser komt de beangstigende geschiedenis van de Culturele Revolutie op onze eigen stoep te staan.’ Juryvoorzitter Lilianne Ploumen overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2017 op 29 oktober 2017 tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 320 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport over Selma
‘Carolijn Visser vertelt het onthutsende verhaal van een Nederlands-Joodse vrouw die tijdens de oorlog ondergedoken is geweest, en daarna door de liefde in China belandt. Dat onberispelijk vertelde verhaal schrijnt des te meer door de spanning tussen het ouderlijk huis in het welvarende Santpoort, en het steeds armoediger en drukkender China. Dit boek stijgt ver boven de familiegeschiedenis uit. Dankzij Carolijn Visser komt de beangstigende geschiedenis van de Culturele Revolutie op onze eigen stoep te staan.’

Winnaar 2016

Elisabeth Leijnse ontving in 2016 de Libris Geschiedenis Prijs voor haar boek Cécile en Elsa, strijdbare freules. Een biografie (Uitgeverij De Geus).

De jury beschrijft het boek als ‘een uitmuntend geschreven levensgeschiedenis, cultuurgeschiedenis en maatschappijgeschiedenis ineen’. Juryvoorzitter Henk van Os overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2016 op 30 oktober 2016 tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 324 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport over Cécile en Elsa, strijdbare freules
‘Elisabeth Leijnse stootte letterlijk op een goudader. Dat wil zeggen een kist vol onbekende brieven, en schreef mede op grond daarvan een meeslepende dubbelbiografie van de twee aristocratische zusters De Jong van Beek en Donk. De lezer krijgt het volle pond aan zowel liefde als tweespalt tussen de heetgebakerde zusters. Aan de hand van deze vrouwenlevens geeft Leijnse ons een unieke blik in het intellectuele leven van de tweede helft van de negentiende tot ver in de twintigste eeuw. Dit meeslepende boek is levensgeschiedenis, cultuurgeschiedenis en maatschappijgeschiedenis ineen.’ 

Winnaar 2015

Alexander Münninghoff ontving in 2015 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek 'De stamhouder'.

De jury beschrijft het boek als ‘overrompelend, meeslepend en uitstekend geschreven’. Juryvoorzitter Bernard Wientjes overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2015 tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 311 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport over De Stamhouder
‘In deze overrompelende familiekroniek buitelen de gebeurtenissen over elkaar. De schrijver sleept zijn lezer mee, door een uitstekend geschreven geschiedenis van drie generaties Münninghoff. Het bizarre verhaal voert van Letland naar Den Haag en weer terug, en van het oostfront naar een verslonsd boerderijtje in Brabant. Alexander Münninghoff maakte het zelf deels aan den lijve mee en bewijst met dit boek bovenal hoe dramatisch dichtbij de grote geschiedenis kan komen.’

Winnaar 2014

Dik van der Meulen ontving in 2014 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek 'Koning Willem III, 1817-1890'.

De jury beschrijft het boek als ‘fascinerend, en in een aanstekelijke, ironische stijl geschreven’. Juryvoorzitter Heleen Dupuis overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2014 tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen dit jaar 349 boeken mee naar de prijs. Aan de Libris Geschiedenis Prijs is een bedrag van 20.000 euro verbonden.

Uit het juryrapport over Koning Willem III
‘Koning Willem III maakt deel uit van een trilogie over de drie Nederlandse koningen, die in samenhang is gepresenteerd. Dat is op zichzelf al een prijzenswaardig initiatief. Toch heeft de jury besloten slechts één van de drie te nomineren, en wel het boek van Dik van der Meulen. Koning Willem III steekt qua leesbaarheid boven de andere twee uit. Van der Meulen heeft een aanstekelijke, ironische schrijfstijl. Het leven van zijn hoofdpersoon leest bijna als een roman. De duistere kanten van Willem III komen uitvoerig aan bod, maar de auteur verliest de keerzijde nergens uit het oog. Zo blijft deze koning een mens en is dit fascinerende boek in zekere zin een rehabilitatie van de man die bekend stond als ‘koning Gorilla’.’

Winnaar 2013

In 2013 ontving Martin Bossenbroek voor zijn boek De Boerenoorlog de Libris Geschiedenis Prijs.

De jury beschrijft het boek als ‘origineel, meeslepend en uitmuntend geschreven ’. Juryvoorzitter Nout Wellink overhandigde de prijs voor het beste historische boek van 2013 tijdens een live-uitzending van radioprogramma OVT. Er dongen in 2013 326 boeken mee naar de prijs.

‘Martin Bossenbroek koos voor zijn geschiedenis van de Boerenoorlog (1898-1901) drie verschillende hoofdpersonen: een Brit, een Nederlander en een Zuid-Afrikaanse boer. Bossenbroek heeft een bijna oubollig onderwerp opgefrist en een leerzaam boek geschreven voor de lezer van nu. Het geeft inzicht in diplomatieke bewegingen op hoog niveau en in de verwantschap en de emotionele band tussen Nederland en Zuid-Afrika. Zo helpt het boek om huidige veranderingen en gevoeligheden te begrijpen. Bossenbroek slaagt er ogenschijnlijk moeiteloos in de lezer te verplaatsen naar een andere tijd. Dat maakt De Boerenoorlog bijna een epos.’

Winnaar 2012

In 2012 ontving Bart van der Boom voor zijn boek ‘Wij weten niets van hun lot’. Gewone Nederlanders en de Holocaust de Libris Geschiedenis Prijs.

‘Wij weten niets van hun lot. Gewone Nederlanders en de Holocaust' is een actueel en prikkelend boek, waarin de auteur de zogeheten mythe van de schuldige omstander aansnijdt. Die mythe houdt in dat Nederland in de Tweede Wereldoorlog bestond uit een volk van daders. Men was dramatisch tekort geschoten bij de bescherming van Nederlandse burgers die door het nationaal-socialistische bezettingsbestuur als Joden en dus als veronderstelde vijanden waren gedefinieerd. Die stelling lijkt plausibel vanwege het hoge percentage vermoorde Nederlandse Joden. Maar schuld of onverschilligheid veronderstelt dat men wist – of kon weten – wat er met de Joden gebeurde. Van der Boom toont, in het voetspoor van Loe de Jong, aan dat dit idee onhoudbaar is.
Van alle inzendingen maakte ‘Wij weten niets van hun lot’ de meeste indruk op de jury. Een dapper boek, omdat Van der Boom een weinig gangbaar standpunt inneemt. Hij gebruikte origineel bronnenmateriaal, 164 dagboeken, die hij geduldig en liefdevol bestudeerde. Dit is een moeilijk en gevoelig thema, toch is Van der Boom nergens drammerig. Hij neemt de lezer mee als een gids en doet dat volgens de jury zeer overtuigend. Vooral levert ‘Wij weten niets van hun lot’ een belangwekkende bijdrage aan een historisch debat over een even belangrijke als omstreden periode uit de Nederlandse geschiedenis.

Winnaar 2011

In 2011 ontving Jaap Scholten (1963) voor zijn boek Kameraad Baron de Libris Geschiedenis Prijs.

Van alle inzendingen maakte Kameraad Baron de meeste indruk op de jury. Vanwege de hartstochtelijke schrijftrant die geen lezer onberoerd kan laten. Maar ook vanwege het bijzondere, bijna journalistieke onderzoek dat eraan ten grondslag ligt. En ten slotte omdat het een verhaal vertelt, dat verteld moest worden.

Kameraad Baron is een lyrisch boek, waarin de auteur ongegeneerd zijn liefde belijdt voor het Transsylvaanse landschap en zijn bewondering voor de onverzettelijkheid van de Roemeense adel in de communistische tijd. Het is ook een geestig boek, in zijn beschrijving van de Oost-Europese nouveaux riches en hun nieuwe vormen van ouderwets snobisme. Maar dit boek is meer dan een liefdesverklaring. Het bevat een bijzondere oral history waarin de laatste lidmaten van de adel vertellen hoe Ceausescu een vernietigingsprogramma uitvoerde op de klassenvijand. Daarmee is het een urgente getuigenis van een even gruwelijk als onbekend aspect van de jongste geschiedenis. Na de val van de Muur zijn West- en Oost-Europa nog altijd bezig om hun houding tot elkaar te bepalen. Dit belangwekkende boek helpt daarbij.

Winnaar 2010

Tijdens de Nacht van de Geschiedenis 2010 overhandigde de juryvoorzitter Paul Schnabel de Libris Geschiedenis Prijs aan David Van Reybrouck, auteur van Congo: Een geschiedenis.

De jury koos unaniem voor Congo: Een geschiedenis uit een shortlist van vijf titels en beschreef het boek als 'briljant, adembenemend en meeslepend'. David Van Reybrouck maakte grote indruk met de breedte van het onderwerp, dat hij beschrijft in een rijke, bijna barokke stijl. Het boek is een originele combinatie van persoonlijke betrokkenheid en journalistieke distantie, die archiefmateriaal, interviews en persoonlijke observaties vermengt.
Congo: Een geschiedenis brengt een zeer breed opgezette en allesomvattende geschiedenis van de voormalige Belgische kolonie. Het boek is een onthutsende confrontatie met een voor velen te weinig bekende wereld. Het vertelt het tragische verhaal vanuit het perspectief van de Congolezen; mensen die proberen te overleven in een land dat alsmaar dieper wegzakt in uitbuiting, corruptie en burgeroorlog. Het einde is verrassend hoopvol.

Later dat jaar won Congo: Een geschiedenis ook de Ako Literatuurprijs.

Winnaar 2009

In 2009 was de winnaar van de Grote Geschiedenis Prijs Weest manlijk, zijt sterk. Pim Boellaard (1903-2001): Het leven van een verzetsheld van Jolande Withuis. Juryvoorzitter Frits Bolkestein reikte de prijs uit.

Winnaar 2008 

In 2008 reikte juryvoorzitter Frits van Oostrom de Grote Geschiedenis Prijs uit aan Gevaarlijke kennis: Inzicht en angst in de dagen van Jan Swammerdam van Luuc Kooijmans.

Winnaar 2007

 

In 2007 werd de Historisch Nieuwsblad/Volkskrant Prijs voor het beste geschiedenisboek van het jaar voor het eerst uitgereikt. Juryvoorzitter Jan Marijnissen overhandigde de prijs tijdens de Nacht van de Geschiedenis aan Auke van der Woud voor zijn boek Een nieuwe wereld: Het ontstaan van het moderne Nederland.