Tekst: Femke Knoop
Foto's: Rachelle Stoffels
Een paar weken geleden publiceerde Europol een nieuwe opsporingslijst met de namen en gezichten van de 21 ‘most wanted’ criminelen, onder wie maar liefst 18 vrouwen. Met de bijbehorende slogan ‘crime has no gender’ wil de Europese politiedienst laten zien dat vrouwen dezelfde ernstige misdaden begaan als mannen. Toch associëren de meeste mensen criminaliteit nog altijd met mannen. Dat blijkt ook tijdens de criminele pubquiz in het Gevangenismuseum: ‘Je legt niet snel de link tussen vrouwen en criminaliteit.’
Het is voor het eerst dat het Gevangenismuseum een pubquiz organiseert, en het is meteen een succes – de quiz is helemaal volgeboekt. Een gezellig geroezemoes vult het restaurant van het museum, waar de quiz plaatsvindt. ‘We wilden wat anders organiseren dan de gebruikelijke lezing of rondleiding,’ vertelt Marjolein Bos, communicatiemedewerker van het Gevangenismuseum. Haar collega Vej Adler vult aan: ‘Op deze wijze spreken we een ander publiek aan, dat we zo toch in contact kunnen brengen met ons verhaal.’
Zelf speel ik deze avond mee met team Van Nelle. Nelle is vrijwilliger in het museum en heeft drie vrienden meegenomen. Ingrid en Anton hopen op vragen over Engels tv-detectives, waar zij graag naar kijken. Vooral Inspector Morse en Midsomer Murders zijn favoriet. Van de Maand van de Geschiedenis hadden ze allen hiervoor nog nooit gehoord: ‘Er zijn ook zoveel maanden.’
Chantal, Wendy, Gerrit en Randy zijn via Facebook bij de pubquiz terechtgekomen. Zij hebben een band met Veenhuizen, doordat Gerrit er in de gevangenis werkt. De vader van Wendy werkte vroeger bovendien bij strafgevangenis De Rode Pannen in Veenhuizen: ‘Daardoor hebben we altijd wel interesse gehad in het onderwerp.’
Ook voor team Kloet en Klouk, bestaande uit Agnes en Emiel, was de aankondiging op Facebook reden om zich aan te melden voor de pubquiz. Zij doen vaker mee met pubquizzen en zijn geïnteresseerd in geschiedenis, maar hebben naar eigen zeggen ‘geen bovenmatige kennis’ van het onderwerp. Zij vinden het belangrijk dat er tijdens de Maand van de Geschiedenis aandacht is voor vrouwen in het verleden, ‘want zij zijn ook onderdeel van het verleden.’
Naarmate de pubquiz vordert worden de deelnemers steeds fanatieker. De vragen variëren van vragen over de boekenkist van Hugo de Groot en rasp- en spinhuizen tot vragen over recente criminaliteit, zoals de verdachte van de moord op Nicky Verstappen en de recent vermoorde ex-voetballer van Volendam en Cambuur. Marjolein Bos: ‘De vragen moeten leuk zijn voor een breed publiek, dus we hebben echt gezocht naar een mix tussen vroeger en nu, met zowel makkelijkere als moeilijkere vragen. Ook zitten er vragen waarop je het antwoord echt niet weet, maar die wel leerzaam zijn als je het verhaal erachter hoort.’
Voor Roderik is deze puqbuiz min of meer een thuiswedstrijd. Hij woont in Veenhuizen, maar zegt niet veel van de geschiedenis van het dorp en het gevangeniswezen te weten. Of hij het belangrijk vindt dat er tijdens de Maand van de Geschiedenis en deze pubquiz meer aandacht is voor vrouwen in het verleden? ‘Niet echt, mannen speelden over het algemeen toch een grotere rol in de geschiedenis.’
Chantal had nog nooit eerder meegedaan aan een pubquiz en het leek haar leuk om eens te doen. Zij is eerstejaars student geschiedenis en kende de Maand van de Geschiedenis wel, ‘maar ik heb mij er niet heel erg mee bezig gehouden, want ik heb nu tentamens.’ Ze vindt het een leuke quiz en leert er van, maar ‘gezelligheid is het belangrijkste’.
Gezelligheid mag dan voor veel deelnemers het belangrijkste zijn tijdens de criminele pubquiz, er viel ook veel te leren. Over het aandeel van vrouwen in gevangenissen, zwangere criminelen of seks in de gevangenis bijvoorbeeld. Wellicht associëren de deelnemers aan de quiz criminaliteit voortaan iets minder snel met mannen. Daar zal ook Europol blij mee zijn.
