Het verhaal van de kei is eigenlijk een uit de hand gelopen grap. Jonkheer en dichter Everard Meyster is in 1661 met een paar vrienden een kroegweddenschap aangegaan; de Amersfoorters zo ver krijgen om een reusachtige steen de stad in te slepen. Vermoed wordt dat die steen - opgestuwd door schuivend ijs uit de laatste IJstijd - bij Soesterberg lag, ongeveer zes kilometer van het centrum van Amersfoort. Hij weegt ruim zevenduizend kilo, is twee meter hoog en vijf meter in omtrek.
Keien trekken
In ruil voor veel bier en krakelingen weet Meyster zijn stadgenoten ervan te overtuigen de kei op een slee naar de Varkensmarkt te slepen. Op 7 juni 1661 is het zover maar helemaal zonder gevaar verliep het kunststuk niet. Zo gaat het verhaal dat een man twee benen verliest als hij onder de kei belandt. Als de steen op zijn plek is aanbeland is het feest en vanaf dat moment is de bijnaam van de Amersfoorters geboren: keientrekkers.
De Amersfoorters mogen dan trots zijn op hun prestatie, door omliggende dorpen worden ze bespot. Er verschijnen allerlei spotdichten op de 'keitrekkers', want wie trekt er nou een kei het centrum in? Algauw voelen de Amersfoorters zich beschaamd en op last van het stadsbestuur wordt het voorwerp van spot in 1672 dan ook onder de Varkensmarkt begraven.
Op zoek naar de Kei
Pas in 1903 wordt de Kei door toedoen van de Oudheidkundige Vereniging Flehite weer opgegraven. De Varkensmarkt moet worden bestraat en er wordt een wedstrijd uitgeschreven om de precieze plaats van de Kei te achterhalen. Na een zoektocht van drie dagen en nachten vindt ene Hendrik de Goede, bijgenaamd 'Spekkie', de steen. Zijn uitroep 'Doaristie!' is beroemd geworden. De teruggevonden steen siert eerst het politiebureau aan de Utrechtseweg, maar sinds 1932 is de Kei te zien aan de Stadsring, bij de Arnhemseweg. Voelen de keientrekkers dan toch enige trots?
De Keistadfeesten in Amersfoort
Vanaf 1971 worden er jaarlijks terugkerende Keistadfeesten georganiseerd. Vijf dagen lang is het feest, compleet met historische optocht en bestorming van de Koppelpoort, taptoe, vlooienmarkt en boekenmarkt. Een aantal jaren worden tijdens deze feesten keien uit heel Europa door de stad getrokken die daarna ergens in de stad een plaats vinden. Ze worden door het speciaal voor het feest uitgenodigde gastland meegebracht. Zo zijn er in Amersfoort keien te vinden uit Engeland, Oostenrijk, België, Zwitserland, Canada, Frankrijk, Italië, Zweden en Joegoslavië. Met het 750-jarige bestaan van Amersfoort in 2009 vindt het Keistadfeest voor de laatste keer plaats.
Anno 2017 staat de stad nog steeds bekend als Keienstad, een naam met een bijzonder verhaal en mooie geschiedenis. Misschien kun je het toch geluk noemen dat Everard Meyster deze weddenschap afsloot?
Wat een geluk!? (on)fortuinlijke verhalen uit de Utrechtse geschiedenis
Geluk bij een ongeluk. Een nadeel voor de één, een voordeel voor de ander. Zelden wordt geluk los gezien van ongeluk. Het is maar net vanuit welk perspectief je kijkt. Zo werd Amersfoort een bedevaartsoord doordat Geertje Arends zich schaamde voor een talisman. En het Rietveld Schröderhuis zou misschien niet hebben bestaan als opdrachtgever Truus Schröder naar Amsterdam was verhuisd. In de serie Wat een geluk!? op UtrechtAltijd.nl lees je alles over de (on)fortuinlijk verhalen uit de Utrechtse geschiedenis.
Kijk snel op www.utrechtaltijd.nl voor meer verhalen.
Campagnebeeld Wat een Geluk - © Agnes Loonstra voor UtrechtAltijd.nl 