Is het van alle tijden om je af te vragen of je gelukkig bent?
'Geluk is een universeel streven door alle tijden, maar de definitie schuift wel op. Ik veronderstel dat voor een middeleeuwer een zeker geluksgevoel al werd ontketend door het uitblijven van oorlog of ziekte. Terwijl de westerse mens - dankzij twee generaties vrede en voortschrijdende medische wetenschap - tegenwoordig pas een glimp van tevredenheid openbaart bij ten minste vier vliegvakanties per jaar, episch snel breedbandinternet en onbeperkt quinoasalade eten. De mens is gulzig naar geluk. Dat is goed en zal ook altijd zo blijven. Als je die middeleeuwer zou moeten uitleggen dat hele volksstammen in het moderne Holland lijden aan keuzestress, anorexia en glutenallergie zou hij ongetwijfeld niet-begrijpend zijn strijdbijl heffen. Maar de evolutie is nooit af: er komt vast een moment dat nouveaux riches pruilend klagen dat ze al weken niet op Pluto zijn geweest. We willen altijd meer, mooier, beter.'
'Op een dag klagen nouveaux riches dat ze al weken niet op Pluto zijn geweest.'
Welke historische figuur is voor u een toonbeeld van geluk?
'Winston Churchill. Hij was een enorm karakter, dat alleen al dankzij zijn band met de hertogen van Marlborough meende te zijn voorbestemd voor grote daden. Na een vliegende start als jonge strijder in India, Soedan en Zuid-Afrika volgde een veelbelovende politieke carriëre, die haperde na de fatale landingen op het Turkse schiereiland Gallipoli in de Eerste Wereldoorlog. In de pacifistische jaren dertig kwam Churchills loopbaan vrijwel tot stilstand. Zonder Hitler zou hij in vergetelheid zijn geraakt, maar toen was daar ineens die tiende mei 1940 die alles veranderde en hem definitief de rol bezorgde waar hij zijn hele leven al recht op meende te hebben: hij werd premier van Groot-Brittannië en de stem van de vrije wereld.
Winstons politieke en militaire succes ging gepaard met een behoorlijk liefdevol privéleven. De geschiedschrijving over Churchill is sterk beïnvloed door zijn eigen memoires en een serie hagiografische schrijvers. Maar alle correcties over zijn ijdelheid, onredelijkheid en miscalculaties kunnen wat mij betreft niet verhelen dat hij een wereldleider was met betrekkelijk weinig écht lelijke kantjes.'
In welke tijd zou u het meest gelukkig zijn?
'Zo'n honderd jaar geleden, in de nieuwe, naïeve eeuw, die eindigt met het zinken van de Titanic in 1912 en de start van de wereldoorlog. Dankzij de toenemende welvaart en technologische doorbraken als de auto en het vliegtuig werd de wereld leefbaar en bereikbaar. Het eind van de negentiende eeuw zag een enorme versnelling op allerlei fronten, die in de westerse wereld een jaloersmakende bloeiperiode inluidde.
Als tweede periode zou ik willen leven in de roaring twenties. Rare tijd, maar als je centen had kon het leven uiterst comfortabel zijn. Uiteraard waardeer ik het The Great Gatsby-element van dat decennium, de meedogenloze romantiek en de decadentie - die om een afstraffing vroegen.'
