Happiness als prestatie
Ik heb op Facebook een paar keer iets geliket dat met spiritualiteit, persoonlijk leiderschap, zingeving en dergelijke onderwerpen te maken heeft. Het leven schotelt je immers allerhande moeilijke vragen voor, en ik zoek naar antwoorden. En toch irriteert het me dat ik op Facebook nu wordt doodgegooid met berichten over retraites, even -tot-jezelf-kom-weekenden, gratis te downloaden e-books over hoe je binnen drie maanden rijk én gelukkig kunt worden, spirituele reizen, healing-avonden voor persoon of bedrijf, webinars over wat je emoties je kunnen leren, et cetera, et cetera. Om maar te zwijgen over dagelijkse posts met zinnen als ‘Do not dream your life, live your dream!’ en ‘Accept what is, let go of what was and have faith in what will be’. Waarheden als koeien, maar dan wel van het soort dat in het echte leven helemaal niet zo eendimensionaal toepasbaar blijkt.
Er is een markt ontstaan voor al deze cursussen omdat steeds meer mensen erachter komen dat hun prestaties wel tot maatschappelijk en/of materieel succes leiden, maar niet bijdragen aan de bevrediging van heel persoonlijke verlangens, doelen of de behoefte aan zingeving. Op zich een toe te juichen ontwikkeling in deze prestatiemaatschappij.
Vanwaar dan toch mijn irritatie?
Ten eerste wordt de indruk gewekt dat alle problemen oplosbaar zijn, dat het leven een soort toverformule kent die je moet ontdekken om vervolgens dagelijks in hoerastemming door het leven te kunnen gaan. Zou het? Ik denk dat al dit soort berichten vooral getuigen van het feit dat wij zijn gaan geloven in de maakbaarheid van het leven in al zijn facetten.
Een tweede reden zit in de onderliggende boodschap: ‘Je bent een enorme loser als het jou niet lukt om gelukkig te zijn! Het is echt je eigen schuld hoor! Kijk dan, alle oplossingen liggen toch voor het grijpen!’
De druk om succes te hebben is ingeruild voor de druk om ‘gelukkig te zijn’. Dat is het nieuwe etiket dat prestige geeft in onze samenleving. Waar de vorige generaties nog vol bewondering spraken over de buurman die promotie had gemaakt, hebben vandaag de dag mensen die in een gelukkige staat van Zen afstand doen van status en materie de X-factor. In de bewonderende toon waarop over hen gepraat wordt hoor je het verlangen van de sprekers om ook die staat te bereiken. Dus schrijven ze zich in voor die cursus, want dan komt ook deze “prestatie” toch binnen handbereik?