Artikel

Smiley

Leef! Feest! Geniet!

Moeiteloos vloeit de wederopbouw over in jaren van voorspoed. Als geluk schuilt in bezit, dan is Nederland zielsgelukkig. Steeds meer mensen beschikken over een koelkast, een auto, televisie, wasmachine. Een wasmachine! Man man, terecht wil Gouden Jaren-auteur Annegreet van Bergen een standbeeld voor het apparaat – ‘een in brons gegoten wasautomaat met daaronder de Wilhelmus-achtige tekst “de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt”.’

Het Witte fietsenplan van Provo in 1967. Afbeelding Spaarnestad Photo

 

De eerste televisie, het ‘hondenhok’
Collectie Philips Museum

De welvaart biedt zekerheid, comfort en vrije tijd. Op een zonnige pinksterdag in 1955 staat bij knooppunt Oudenrijn de eerste file. Op 1 juli 1961 hoeft de Nederlandse ambtenaar voor het eerst niet te werken op zaterdag.

En in 1964 kunnen klanten van Dirk van Den Broek tegen inlevering van 100 gulden aan kassabonnen voor ƒ97,50 een tiendaagse vakantie naar Italië boeken. Henny de Rooij vliegt in 1971 met haar verloofde naar Benidorm: ‘Wij kwamen uit een klein dorp; we vonden alles prachtig. De zee zou azuurblauw zijn, en dat was hij ook. Voor het eerst de Middellandse Zee zien, dat was echt geweldig.’

Er is alle ruimte voor persoonlijk geluk. Als een wethouder Hekking dringt het individu zich op de voorgrond. Nu we niet meer de hele dag de was hoeven te doen is er tijd voor zelfontplooiing. Om de clichés maar even uit de kast te halen: een deel van het volk geeft zich over aan muziek, drugs, seks.

Langer dan ooit mogen jongeren spelen, volgens de nieuwe geluksidealen van de tegencultuur: hippies, Provo en zijn Limburgse pendant Luuks –‘Luuks is alles wat het leven fijn maakt.’ Niet voor niets is dit het decennium waarin een reclamebureau de smiley ontwerpt.

Speespak van Luuks: je kunt bij elkaar de pijpen losritsen en ruilen
Collectie Iris de Leeuw

Toch duurt het feest niet eeuwig. Weleens gehoord van de Easterlin-paradox? Grofweg komt die erop neer dat geluk stijgt met het inkomen. Maar boven een bepaalde grens vlakt die stijging af, en komt zelfs tot stilstand. Geld maakt gelukkig zolang het in de belangrijkste behoeftes van de moderne samenleving voorziet. Zijn die bevredigd – tsja, dan zoek je het zelf maar uit. En dat valt niet mee.

Lees verder..